Według Toby’ego Orda*, dzień 16. lipca 1945 roku wyznacza początek the Precipice – Przepaści, czyli okresu podwyższonego ryzyka egzystencjalnego dla ludzkości. Tego dnia, pod kryptonimem Trinity, odbył się pierwszy test broni atomowej przeprowadzony przez Stany Zjednoczone. Test ten był momentem kulminacyjnym długoletnich prac nad budową broni jądrowej, znanych jako Projekt Manhattan. Był to również symboliczny początek nuklearnego wyścigu zbrojeń, który położył się cieniem na całym XX wieku i pozostaje zagrożeniem również teraz. Posiadanie takiej broni przez ludzkość to olbrzymia odpowiedzialność i musimy być ostrożni, aby nie rozpętać katastrofy.
Jest to nowy rodzaj zagrożenia. Ryzyka egzystencjalne, znane też jako x-risks lub global catastrophic risks, definiowane są jako zagrożenia dla dalszego istnienia ludzkości oraz realizacji jej długoterminowego potencjału. Badacze na ogół wymieniają wśród nich niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji (AI), biotechnologii, a także globalne zmiany klimatu oraz możliwość wybuchu wojny nuklearnej (między innymi).
Ustalenie ryzyka wojny nuklearnej oraz ryzyka, że doprowadzi ona do zagłady ludzkości jest bardzo trudne. W grę wchodzi szereg czynników, takich jak dokładny scenariusz przebiegu takiego konfliktu oraz różnego rodzaju wtórne zjawiska, na przykład możliwość wystąpienia tzw. nuklearnej zimy. Dobrym wprowadzeniem do tego tematu jest analiza opublikowana przez portal 80,000 Hours. Jej autorzy szacują, że ryzyko wybuchu wojny nuklearnej w danym roku zawiera się w przedziale 0.01–2%. Tym niemniej, nawet relatywnie nieduża wymiana uderzeń nuklearnych prawdopodobnie spowoduje śmierć i cierpienie milionów, być może i miliardów ludzi, a także liczne nieodwracalne zniszczenia. Co za tym idzie, nawet przy niewinnie wyglądającym prawdopodobieństwie (rzędu ułamków procenta) skala problemu pozostaje ogromna.
Problem ryzyka nuklearnego nie jest na szczęście całkowicie ignorowany i podejmowane są działania, aby je ograniczyć. Jedna z organizacji działających w tym obszarze to Nuclear Threat Initiative (NTI), która współpracuje z rządami i organizacjami pozarządowymi w celu podnoszenia świadomości ryzyk egzystencjalnych (szczególnie ryzyka wojny atomowej) oraz opracowania planów działania pozwalających na zminimalizowanie, a ostatecznie – wyeliminowanie tego ryzyka.
NTI prowadzi cztery główne programy:
- Globalny Program Polityki Nuklearnej (GNPP), którego celem jest zmniejszenie, a następnie wyeliminowanie ryzyka użycia broni nuklearnej – czy to celowo, czy przez przypadek lub błędną kalkulację.
- Bezpieczeństwo Materiałów Jądrowych (NMS) – ma na celu wzmocnienie globalnego bezpieczeństwa jądrowego, w tym także zapobieganie rozprzestrzenianiu się materiałów jądrowych, które mogłyby zostać użyte do stworzenia broni (także w wynikuu kradzieży i nielegalnego handlu).
- Sprawy Naukowe i Techniczne (STA) – ma na celu uchwycenie możliwych, nieznanych jeszcze zastosowań nowych technologii oraz zapobieganie wykorzystaniu tych technologii we wrogich celach.
- Globalne Programy i Polityki Biologiczne (NTI | BIO) – skupia się na identyfikowaniu słabości i promowaniu zmian systemowych w celu poprawy zarządzania biotechnologią oraz ochrony zdrowia.
Działania związane z bezpieczeństwem nuklearnym wymagają współpracy międzynarodowej na wysokich szczeblach zarządzania. Jednak nie tylko „rządzący” mają wpływ na minimalizowanie ryzyka. Czy inni też mogą coś zrobić? Oczywiście! Wszystkie działania, które pomagają zwiększać świadomość o zagrożeniach oraz istnieniu odpowiednich rozwiązań są bardzo ważne. Ponadto, wsparcie samych organizacji, które pracują w tym obszarze, jest również bardzo pomocne.
Jeśli uważasz, że jest to temat wart Twojego zaangażowania – oto kilka propozycji konkretnych działań:
- Udostępnij ten artykuł
- Śledź profile NTI w mediach społecznościowych (linki znajdziesz na ich stronie), lub zapisz się do ich newslettera
- Zapoznaj się z ich propozycjami zaangażowania
- Wesprzyj ich darowizną
- Zaangażuj się w pracę badawczo-naukową na jeden z tematów rekomendowanych przez Effective Thesis
(*) Toby Ord jest pracownikiem naukowym wydziału filozofii na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jest także autorem książki „The Precipice – Existential Risk and the Future of Humanity”, która stała się światowym bestsellerem.