[ostatnia aktualizacja: 20.01.2023]
W poprzednim artykule pokazaliśmy Ci, jak wiele dobrego może uczynić Twoja darowizna – oraz że każdy może zostać filantropem. Pora uczynić kolejny krok i zastanowić się, jak w dobrym celu spożytkować swoje 80 000 godzin. Tyle bowiem czasu spędza (szacunkowo) pracownik na etacie w trakcie całego życia zawodowego. Być może cały ten etap jest jeszcze przed Tobą.
Kim chcesz zostać, gdy dorośniesz?
Myśląc o wyborze zawodu, większość ludzi koncentruje się na bezpośrednich skutkach wykonywanej pracy, np. pomocy chorym. Praca, która przynosi natychmiastowe efekty daje dużo satysfakcji. Wiele osób sądzi więc, że ma do niej powołanie i czuje szczerą chęć pomocy innym.
Nie musisz jednak być lekarzem lub strażakiem, aby pozytywnie wpływać na świat: istnieją inne sposoby, by nieść pomoc na zbliżoną a możliwe, że i większą skalę. Jednym z najlepszych pomysłów jest bezpośrednia praca nad problemem, który występuje na szeroką skalę (np. jest globalny), jest relatywnie zaniedbany, a w którego przypadku możliwe jest dokonanie konkretnych zmian na lepsze. Praca taka może przybierać różnorakie formy: może być to praca dla organizacji rządowej lub pozarządowej lub też praca naukowa. W zależności od organizacji i poruszanego problemu potrzebni mogą być tzw. generaliści (np. dziennikarze zdolni opisywać szeroki wachlarz ryzyka, jakie niesie ze sobą technologia) lub specjaliści (np. w dziedzinie AI, zdrowia publicznego, epidemiologii itp.). Jeżeli praca, którą podejmiesz jest dobrze płatna, możesz skupić się też na finansowym wspieraniu efektywnych organizacji dobroczynnych – już samo przekazanie darowizny na konto efektywnej organizacji dobroczynnej może ratować życie.
Dlatego jeśli zastanawiasz się nad wyborem kariery, która wywrze pozytywny wpływ na nasz świat, nie podejmuj decyzji wyłącznie na podstawie wyobrażeń, popularnych porad lub pasji – istnieją dużo lepsze sposoby planowania własnej ścieżki zawodowej.
Jaka alternatywa?
W jakim zawodzie masz zatem największe szanse, by zmienić świat na lepsze? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i zależy także od Twoich osobistych predyspozycji. Wiele profesji wiąże się także z pracą u podstaw, której efekty ciężko jest zmierzyć, nawet gdy są one imponujące.
Są jednak organizacje, które próbują ocenić potencjalny impakt pracy w rozmaitych branżach. Opisy oraz analizę impaktu wyróżniających się na tym tle zawodów znajdziesz między innymi na stronie organizacji 80,000 Hours oraz Probably Good.
Znajdziesz tam przekrój karier o bardziej bezpośrednim wpływie na globalne problemy (np. w polityce lub pracy badawczej), ale także te mniej oczywiste, związane np. z komunikacją lub zarządzaniem ludźmi bądź procesami operacyjnymi. Jeżeli jesteś już na pewnej ścieżce kariery, która nie jest wprost rekomendowana w powyższych materiałach – bez paniki. Osoby o nietypowym wykształceniu i umiejętnościach również mogą znaleźć ich niszowe zastosowania, które są potrzebne w rozwiązywaniu globalnych problemów.
Jak zaplanować karierę?
Organizacja 80,000 Hours, zajmująca się m.in. doradztwem zawodowym (która wydała także tę pomocną książkę), proponuje poszukiwanie profesji w 8 etapach. Obejmują one m.in. stworzenie listy priorytetów i kluczowych niewiadomych oraz zadania praktyczne, które nie wymagają dużego zaangażowania.
Na stronie organizacji możesz zapisać się na darmowy kurs, który w trakcie 8 tygodni pomoże Ci podjąć decyzję o przyszłej karierze. Jeśli uważasz, że to zbyt długo – zwróć uwagę, że na szali stoi znacznie większy kapitał czasowy, który zapewne chcesz wykorzystać jak najlepiej. Nawet, gdyby podjęcie decyzji miało zająć Ci 5 miesięcy pracy na pełen etat (800 godzin) – to wciąż jedynie 1% czasu, który w całym życiu spędzi w pracy przeciętny etatowy pracownik.[1] Czy to dużo, jeśli dzięki temu pozostałe 99% zostanie wykorzystane w najlepszy możliwy sposób?
Jeśli jednak nie masz tyle czasu na podjęcie decyzji, 80,000 Hours oferuje także skrócony plan decyzyjny. Możesz również skorzystać z interaktywnego narzędzia, które przeprowadzi Cię przez cały ten proces.[2] Jeśli nadal masz wątpliwości – umów się na bezpłatne konsultacje.
Bądź efektywny: uniwersalne porady
Zdobądź elastyczny kapitał zawodowy (flexible career capital)
Na początku kariery staraj się o zdobycie jak największego doświadczenia. Często młodzi ludzie aplikują na samym starcie do organizacji pozarządowych, podczas gdy sektor prywatny zapewnia większe możliwości rozwoju.[3] Natomiast gdy już zdobędziesz doświadczenie, będzie ono bardzo cennym kapitałem dla organizacji pozarządowej – istniejącej lub Twojej własnej (założenie efektywnej organizacji również może być świetnym sposobem na ulepszenie świata!)
Naucz się np. programowania, pracy z danymi lub podstaw marketingu. Możesz również podjąć studia z zakresu ekonomii, informatyki lub innych nauk ilościowych, których elementy przydadzą ci się również w zawodach uznawanych za mniej ścisłe, jak np. zarządzanie. Dzięki temu będziesz mógł/mogła zatrudnić się w różnych sektorach gospodarki, a zdobyta wiedza przyda się na każdym etapie kariery. Dobrym źródłem elastycznego kapitału zawodowego jest praca w informatyce. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że poradzisz sobie w IT np. jako programista, tester, administrator, Scrum Master, Product Owner, w dziale kadr lub w jeszcze innej roli zwłaszcza przy wsparciu doświadczonego mentora i współpracowników.
Polub każdą pracę i nie kieruj się pasją
Na podstawie badań, 80,000 Hours wskazało 6 cech dobrej pracy. Satysfakcja zawodowa zależy w dużej mierze od odpowiednich warunków pracy, m.in. swobody w podejmowaniu działań czy merytorycznego wsparcia. Weź więc pod uwagę, że możesz polubić pracę na stanowisku, które dotąd nie przeszło Ci przez myśl.
Wiele zawodów o największym wpływie na świat może nie wyglądać pasjonująco. Niektóre są także dość niszowe, przez co nie słyszymy o nich na co dzień. Bardzo zatem możliwe, że nie miały okazję trafić na listę Twoich wymarzonych profesji. Pasja natomiast przychodzi często z czasem, wraz z lepszą znajomością zawodu i w miarę osiąganych sukcesów, napędzających do dalszego działania.
Swoimi hobby ciesz się raczej w czasie wolnym. Tworzenie muzyki lub uprawianie sportu to zajęcia dające dużo radości, jednak na rynku pracy nie ma wystarczającego popytu na wszystkich zainteresowanych tymi zawodami, a szanse indywidualnego sukcesu są niewielkie.[4]
Zadbaj o podstawy, zadbaj o siebie
Lista rzeczy koniecznych dla zadbania o swój dobrostan nie jest długa, ale jest bardzo ważna. Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna, sen, satysfakcjonujące kontakty towarzyskie zapewnią Ci energię do działania. Jeśli cierpisz na problemy ze zdrowiem psychicznym (np. depresję), zajmij się nimi w pierwszej kolejności.
Otaczaj się ambitnymi ludźmi.[5] Nie tylko pomoże ci to zmobilizować się do skutecznej, efektywnej pracy (np. sprawnej organizacji czasu), zyskasz również sieć kontaktów i potencjalnych mentorów.
Zapoznaj się z kursem profesor Barbary Oakley lub przeczytaj jej książkę: znajdziesz tam wszelkie porady odnoszące się do efektywnej nauki. Więcej porad o tym, jak osiągać swoje cele możesz znaleźć na stronie 80,000 Hours.
Pieniądze na wagę złota
Popularną praktyką efektywnych altruistów jest dzielenie się częścią swoich zarobków. Rozważ więc podjęcie neutralnej lub pozytywnej społecznie,a przy tym dobrze płatnej pracy w celach przekazywania większej ilości pieniędzy na rzecz efektywnych organizacji charytatywnych (tzw. earning to give).[6]
Jest to jednak ścieżka dla osób o odpowiednich predyspozycjach, które pozwolą osiągnąć sukces na wysoko płatnym stanowisku. W przypadku zawodów analitycznych liczą się np. umiejętności matematyczne i zdolność do abstrakcyjnego myślenia (czy byłbyś w stanie zrobić doktorat z fizyki lub informatyki?); umiejętności programistyczne i zdolność do przyswajania informacji , a często także odporność na stres i długie godziny pracy. Często też, najlepiej płatne prace to oferty zagraniczne lub związane z prowadzeniem własnego biznesu (Czy jesteś w stanie zdobyć atrakcyjną pracę zdalną lub przeprowadzić się do innego kraju? Czy jesteś w stanie założyć własne przedsiębiorstwo i np. pozyskać zagranicznych klientów?).
Jak więc zaplanować swoją karierę, jeśli chcesz “zarabiać, by dawać”? Szansa na sukces zawodowy zależy w dużej mierze od Twojego osobistego dopasowania i koniunktury (jak duża będzie konkurencja i zapotrzebowanie na Twoje umiejętności?) – warto przeanalizować te czynniki podczas bezpłatnych konsultacji.
Pamiętaj o budowie elastycznego kapitału zawodowego, który daje więcej możliwości i chroni przed zmianami na burzliwym rynku pracy. Unikaj jednak pracy, która może być społecznie szkodliwa, np. w branży tytoniowej czy w nieuczciwych podmiotach finansowych. Wyczerpującą analizę tego zagadnienia znajdziesz w tym artykule.
Pamiętaj przy tym, że bardzo ważna jest także satysfakcja z wykonywanej pracy, w przeciwnym wypadku ryzykujesz szybkim wypaleniem zawodowym. Wybierz więc zawód, który może szczerze Cię zainteresować i nie będzie dla Ciebie źródłem frustracji.
Przykładowe zawody dające szanse na wysokie zarobki to m.in. inżynier oprogramowania albo konsultant ds. zarządzania. Lista jest jednak długa i zależy m.in. od kraju, w którym zamierzasz pracować. Jeśli planujesz zatrudnienie w Polsce, zapoznaj się np. z tym raportem od Business Insider. Przeczytaj też np. tę analizę najlepiej płatnych zawodów autorstwa 80,000 Hours z 2017 roku.
Praca oraz programy stypendialne w ramach EA
Pełny spis portali z ogłoszeniami o pracę związanych z ruchem Efektywnego Altruizmu możesz znaleźć pod tym linkiem. Być może uda Ci się podjąć zatrudnienie w organizacji zajmującej się jednym z globalnych problemów.
Jeżeli jednak nie czujesz się jeszcze gotów/gotowa, proponujemy uczestnictwo w programach doszkalających. Są to, między innymi:
Program inkubacyjny Charity Entrepreneurship
Przygotuj się do założenia własnej, wysoce efektywnej organizacji pozarządowej!
Program inkubacyjny trwa dwa miesiące, odbywa się głównie zdalnie (oprócz paru tygodni w Londynie) oraz wymaga dostępności czasowej co najmniej w wymiarze 40 godzin tygodniowo.
Organizatorzy zapewniają uczestnikom stypendia oraz wsparcie po ukończeniu programu. Więcej o nim możesz przeczytać w naszym artykule.
Programy stypendialne Training for Good
Organizacja ta zapewnia doradztwo zawodowe, stypendia oraz mentorów, jeśli interesuje Cię kariera z jak największym pozytywnym wpływem na świat.
Obecnie organizuje ona programy stypendialne dla aspirujących dziennikarzy oraz osób pragnących zająć się regulacjami w dziedzinie techniki na szczeblu UE.
Warto śledzić jej poczynania, by nie przegapić kolejnych ciekawych programów stypendialnych.
Program autorstwa Animal Advocacy Careers
Ten wirtualny kurs pomoże Ci lepiej działać na rzecz zwierząt, m.in. poprzez swoją pracę. Pomoże Ci także zdecydować, jaka ścieżka kariery będzie najlepsza, jeśli to właśnie zwierzętom chcesz poświęcić się zawodowo.
Przypominamy o doradztwie zawodowym!
80,000 Hours, organizacja non-profit, zapewnia bezpłatne doradztwo indywidualne. Możesz spodziewać się analizy Twoich możliwości zawodowych, otrzymania kontaktów do ludzi z konkretnych środowisk oraz sprecyzowanego planu działań. Zajrzyj tutaj i wypełnij formularz.
Charity Entrepreneurship to organizacja oferująca pomoc aspirującym przedsiębiorcom chcącym rozwijać bardzo efektywne organizacje dobroczynne Jeśli prowadzisz lub planujesz założyć własną organizację, koniecznie skorzystaj z ich doradztwa. Formularz zgłoszeniowy możesz wypełnić na tej stronie.
Kariera z impaktem – podsumowanie
Praca zawodowa stanowi znaczną część naszego dorosłego życia – ten czas jest świetną okazją do czynienia dobra na szeroką skalę.
Jeśli dopiero starasz się odnaleźć na rynku pracy, skoncentruj się na tzw. elastycznym kapitale zawodowym. Im więcej doświadczenia zdobędziesz, tym większy wpływ będziesz miał/a w przyszłości.
Skorzystaj z narzędzia do planowania kariery, które krok po kroku przeprowadzi Cię przez proces podejmowania decyzji o zatrudnieniu. Dostępne są również konsultacje 1-1.
Zapoznaj się z uniwersalnymi poradami zawartymi w tym artykule. Dbaj o własne zdrowie oraz dobre towarzystwo: to dwa filary produktywności i satysfakcji z podejmowanych zajęć.
Jeśli chcesz czynić dobro bezpośrednio przez swoją pracę, warto szukać okazji na dedykowanych stronach z ofertami pracy (ang. job boards; takich, jak tablica ogłoszeń 80000 Hours), oraz rozwijać swoje kompetencje dzięki programom stypendialnym. Jeśli możesz, postaraj się też przekazywać część zarobków na efektywne organizacje.
W kolejnym artykule skupimy się na bardzo konkretnej ścieżce kariery: pracy badawczo-naukowej oraz jej roli w rozwiązywaniu globalnych problemów.
Inne sposoby niesienia pomocy
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak można efektywnie wykorzystać swój czas, zdolności i pieniądze by czynić dobro, zapraszamy do przeczytania pozostałych artykułów z serii “efektywny altruizm w praktyce”:
W przygotowaniu są też kolejne artykuły z tej serii, które ukażą się niebawem.
Kontakt
Fundacja Efektywny Altruizm również oferuje indywidualny mentoring dla członków społeczności EA oraz osób pragnących czynić dobro w efektywny sposób. Jeśli chcesz porozmawiać z nami o swojej przyszłej karierze, zapraszamy Cię do kontaktu pod adresem kontakt@efektywnyaltruizm.org.
przypisy i źródła:
[1] William McAskill, Doing Good Better, s.182, 2016.
[2] Podobny przewodnik zawodowy oferuje także organizacja Probably Good.
[3] Tamże, zapoznaj się np. z przykładem Kate
[4] Inne argumenty przeciwko “podążaniu za pasją” możesz znaleźć w tym artykule: https://80000hours.org/articles/dont-follow-your-passion/
[5] Zapraszamy do zaangażowania w ruch EA Polska, https://efektywnyaltruizm.org/ 🙂
[6] https://80000hours.org/articles/earning-to-give/